Theo Thông tư số 124/CĐ-TTg ngày 30 tháng 7 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính có trách nhiệm phối hợp với các bộ, ngành tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc chi ngân sách nhà nước; bảo đảm tuân thủ đúng quy định của pháp luật về hóa đơn, chứng từ thanh toán liên quan đến mua bán hàng hóa, dịch vụ. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đặc biệt là hành vi cố ý sử dụng tiền mặt để trốn thuế.

Vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc phát triển hơn nữa giao dịch không dùng tiền mặt

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan nhanh chóng triển khai các giải pháp nhằm phát triển hơn nữa hệ sinh thái thanh toán không dùng tiền mặt. NHNN cũng được giao nhiệm vụ tổng kết việc triển khai Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021-2025 và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 01/12/2025.

Bên cạnh đó, NHNN cần tăng cường công tác thanh tra, giám sát, phòng, chống rửa tiền trong hệ thống ngân hàng. Việc tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng thanh toán và công nghệ tài chính cũng được coi là yếu tố then chốt để thúc đẩy giao dịch không dùng tiền mặt trên toàn quốc.

Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng Nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam, hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng hiện xử lý trung bình 820 nghìn tỷ đồng (31,25 tỷ USD) mỗi ngày, xử lý khoảng 26 triệu giao dịch.

Giao dịch không dùng tiền mặt đang tăng đều đặn

Việt Nam đã liên tục nâng cấp cơ sở hạ tầng thông tin tín dụng quốc gia, đạt tỷ lệ cập nhật dữ liệu thành công ấn tượng 98% tại các tổ chức tín dụng. Hiện cả nước có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán và 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang hoạt động, với gần 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng. Một khảo sát gần đây cho thấy 59% giao dịch hàng ngày là không dùng tiền mặt, tăng lên 72% ở nhóm người từ 25 đến 44 tuổi.

Việt Nam cũng đang thúc đẩy thanh toán bán lẻ xuyên biên giới thông qua mã QR với các nước láng giềng như Thái Lan, Lào và Campuchia, và có kế hoạch mở rộng hơn nữa trên toàn châu Á. Trước đó, tại Điều 26 Nghị định số 181/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2025 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Chính phủ cũng quy định: “Cơ sở kinh doanh phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào (bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu) có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên, đã bao gồm thuế giá trị gia tăng”. Theo quy định trước đây, ngưỡng này là từ 20 triệu đồng trở lên, đã bao gồm thuế giá trị gia tăng.

Điều này nhấn mạnh cam kết của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, kỳ vọng sẽ giúp cơ quan thuế quản lý hiệu quả hơn, giảm thất thu ngân sách và minh bạch hơn các giao dịch có giá trị lớn.